Struktura PSP

Komenda Główna PSP

• 16 Komend Wojewódzkich PSP
• 335 Komend Powiatowych/Miejskich PSP
• 515 Jednostek Ratowniczo-Gaśniczych PSP
• 5 Szkół PSP
  • Szkoła Główna Służby Pożarniczej
  • Centralna Szkoła PSP w Częstochowie
  • Szkoła Aspirantów PSP Krakowie
  • Szkoła Aspirantów PSP w Poznaniu
  • Szkoła Podoficerska PSP w Bydgoszczy
• Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej
• Centralne Muzeum Pożarnictwa

Strażackie szkoły

Szkolnictwo pożarnicze odbywa się w następujących szkołach: - Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie - Centralna Szkoła PSP w Częstochowie - Szkoła Aspirantów PSP w Poznaniu - Szkoła Aspirantów PSP w Krakowie - Szkoła Podoficerska PSP w Bydgoszczy  Warunki przyjmowania do Szkół Pożarniczych Służba kandydacka w Państwowej Straży Pożarnej jest odbywana w: - Szkole Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie (SGSP) Absolwenci SGSP uzyskują tytuł inżyniera bezpieczeństwa pożarowego lub inżyniera bezpieczeństwa cywilnego oraz stopień służbowy młodszego kapitana (studia inżynierskie I stopnia - 4-letnie). Kolejnym etapem kształcenia jest uzyskanie tytułu magistra (studia magisterskie II stopnia - 3 semestry). - Szkołach Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu , Częstochowie i Krakowie Ukończenie Szkoły Aspirantów pozwala na uzyskanie tytułu technika pożarnictwa oraz stopnia służbowego - młodszy aspirant. Do służby kandydackiej w Państwowej Straży Pożarnej, może być przyjęta na podstawie dobrowolnego zgłoszenia osoba, która: posiada: - obywatelstwo polskie - zdolność psychiczną i fizyczną do służby w Państwowej Straży Pożarnej uzyskała: - świadectwo dojrzałości i nie przekroczyła 25 roku życia - jeżeli ubiega się o przyjęcie do służby kandydackiej w Szkole Głównej Służby Pożarniczej - świadectwo dojrzałości lub świadectwo ukończenia szkoły średniej i nie przekroczyła 23 roku życia - jeżeli ubiega się o przyjęcie do służby kandydackiej w szkołach aspirantów PSP złoży: - zobowiązanie do pełnienia służby w Państwowej Straży Pożarnej po ukończeniu służby kandydackiej - z wynikiem pomyślnym egzamin wstępny Osoba ubiegająca się o przyjęcie do służby kandydackiej składa podanie do komendanta szkoły: - do dnia 31 maja - w wypadku ubiegania się o przyjęcie do służby kandydackiej w Szkole Głównej Służby Pożarniczej - do dnia 15 maja - w wypadku ubiegania się o przyjęcie do służby kandydackiej w Szkołach Aspirantów PSP Do podania osoba ubiegająca się o przyjęcie do służby kandydackiej dołącza: - oryginał świadectwa dojrzałości lub świadectwa ukończenia szkoły średniej - własnoręcznie napisany życiorys Wzory podań określają załączniki rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 sierpnia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad, warunków i trybu przyjmowania do służby kandydackiej w Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. nr 101, poz.638). Komendant szkoły PSP dokonuje wstępnej kwalifikacji podań i dołączonych do nich dokumentów, w wyniku której osobie nie spełniającej ww. warunków, zwraca złożone dokumenty, podając przyczyny nie zakwalifikowania do dalszego postępowania rekrutacyjnego. Osoba ubiegająca się o przyjęcie do służby kandydackiej jest obowiązana wnieść opłatę w wysokości ustalonej przez komendanta szkoły PSP. Wysokość opłaty nie może przewyższać planowanych kosztów związanych z przeprowadzeniem postępowania rekrutacyjnego. Osoba ubiegająca się o przyjęcie do służby kandydackiej, zakwalifikowana przez komendanta szkoły PSP do dalszego postępowania rekrutacyjnego, otrzymuje skierowanie do poradni psychologicznej w celu przeprowadzenia badania o zdolności do służby w Państwowej Straży Pożarnej. Osoba ubiegająca się o przyjęcie do służby kandydackiej składa egzamin wstępny (teoretyczny i sprawnościowy), którego zakres i termin określa komendant szkoły PSP. Egzamin wstępny do SGSP ma charakter konkursowy i obejmuje sprawdzian teoretyczny z matematyki, fizyki i wybranego języka obcego oraz sprawdzian sprawności fizycznej - bieg na 1000 m, 50 m oraz podciąganie na drążku. Egzamin do szkoły aspirantów PSP stanowią dwa odrębne testy z chemii i fizyki oraz sprawdzian sprawności fizycznej - bieg na 1000 m, 50 m oraz podciąganie na drążku

Strażackie urlopy

          Strażak mianowany na stałe oraz w służbie przygotowawczej ma prawo
do następujących urlopów: wypoczynkowego, dodatkowego
wypoczynkowego, zdrowotnego, okolicznościowego i bezpłatnego.
Prawo to wynika z art. 71 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej
Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 88, poz. 400, z późn. zm.), a szczegółowe
zasady udzielania urlopów strażakom PSP określił minister spraw
wewnętrznych i administracji w rozporządzeniu z 22 lipca 1997 r.,
opublikowanym w Dz. U. Nr 94, pod poz. 576.
        Płatny urlop wypoczynkowy przysługuje strażakowi, niezależnie od lat
służby, co roku w wymiarze 26 dni kalendarzowych, w tym nie więcej niż
4 dni ustawowo wolne od pracy. Oznacza to, że od dnia rozpoczęcia
urlopu do jego zakończenia wliczane są wszystkie dni, w tym oczywiście
soboty i dni wolne od służby. Za dni ustawowo wolne od pracy rozumie
się niedziele i święta określone ustawą z 18 stycznia 1951 r. o dniach
wolnych od pracy (Dz. U. Nr 4, poz. 28, z późn. zm.).                                                                            Dniami ustawowo wolnymi od pracy są więc niedziele i następujące święta:                                                    l stycznia -Nowy Rok, pierwszy i drugi dzień Wielkiej Nocy,                                                                         l maja - święto państwowe, 3 maja -Święto Narodowe Trzeciego Maja, pierwszy dzień
Zielonych Świątek, dzień Bożego Ciała, 15 sierpnia - Wniebowzięcie
Najświętszej Maryi Panny, l listopada - Wszystkich Świętych,                                                                       11 listopada-Narodowe Święto Niepodległości, 25 grudnia - pierwszy dzień
Bożego Narodzenia oraz 26 grudnia - drugi dzień Bożego Narodzenia.
Tylko te dni są ustawowo uznane za wolne od pracy.                                                                                       Nie są takimi dniami dni dodatkowo wolne od pracy.
        Prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego przysługuje z upływem
roku służby, prawo do kolejnego urlopu strażak nabywa z dniem l
stycznia każdego następnego roku kalendarzowego.                                                                                    Do 12-miesięcznego okresu służby, od którego zależy nabycie prawa do
pierwszego urlopu wypoczynkowego wliczane są następujące okresy:
• służby kandydackiej,
• zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób
rozwiązania stosunku pracy,
• służby w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Służbie
Więziennej i zawodowej służby w Wojsku Polskim,
• zasadniczej służby wojskowej, jeżeli przyjęcie do Państwowej Straży                                                      Pożarnej nastąpiło w terminie 30 dni od dnia zwolnienia ze służby
wojskowej. Okres ten podlegać będzie zaliczeniu także wówczas, gdy
przyjęcie do służby w PSP nastąpiło w terminie późniejszym, ale z
przyczyn od strażaka niezależnych, pod warunkiem jednak, że w
terminie tym miało miejsce jego zgłoszenie się do podjęcia tej służby.
Po uwzględnieniu tych okresów pierwszy urlop wypoczynkowy może
zostać jednak udzielony strażakowi najwcześniej po upływie trzech
miesięcy służby.
        Strażakowi nie przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w roku
przyjęcia do służby, jeżeli przed przyjęciem do niej wykorzystał urlop
wypoczynkowy za dany rok kalendarzowy albo otrzymał ekwiwalent
pieniężny za niewykorzystany urlop. Prawo do urlopu w takim wypadku
strażak nabędzie z dniem l stycznia następnego roku. Ta sama zasada
ma zastosowanie wobec strażaków, którzy bezpośrednio przed
podjęciem służby stałej pełnili służbę kandydacką. Jeżeli z kolei przed
przyjęciem do służby strażak wykorzystał część przysługującego mu
urlopu wypoczynkowego, wówczas w roku kalendarzowym, w którym
podjął służbę, uzyska prawo do dalszej, pozostałej części urlopu
wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do okresu służby w
danym roku kalendarzowym.
       Strażacy pełnią służbę w systemie codziennym lub w systemie
zmianowym. Ma to znaczenie przy ustalaniu dnia rozpoczęcia urlopu i
jego zakończenia. Urlop wypoczynkowy strażaka pełniącego służbę w
systemie codziennym nie może rozpoczynać się ani kończyć w niedzielę
oraz w dniu określonym jako dzień świąteczny (dni wymienione na
początku artykułu). Natomiast urlop strażaka pełniącego służbę w
systemie zmianowym musi zaczynać się w dniu planowanej służby oraz
kończyć w dniu poprzedzającym kolejną służbę.                                                                                         Urlopu wypoczynkowego udziela przełożony uprawniony do mianowania
(powołania) na wniosek strażaka, zgodnie z planem urlopów.                                                                    Plan urlopów ustalany jest przez przełożonego uprawnionego do mianowania
(powołania), w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową.                                                              Przy ustalaniu planu urlopów przełożony bierze pod uwagę wnioski strażaków
oraz konieczność zapewnienia prawidłowego toku służby, a ustalony już
plan urlopów podaje do wiadomości strażaków w sposób przyjęty w
danej jednostce organizacyjnej. Istnieje również możliwość podzielenia -
także na wniosek strażaka - urlopu wypoczynkowego na części, z tym
jednak, że co najmniej jedna część urlopu powinna obejmować nie mniej
niż 15 kolejnych dni. Jeżeli strażak nie wykorzystał urlopu zgodnie z
planem urlopów, przełożony musi mu udzielić tego urlopu najpóźniej do
końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego.                                                                Termin tego urlopu zależy od wniosku strażaka oraz konieczności zapewnienia
prawidłowego toku służby. Jeżeli strażak zgłosił pisemne żądanie                                                       zwolnienia ze służby, wówczas urlop wypoczynkowy przysługujący w
roku, w którym następuje zwolnienie, powinien być wykorzystany w
okresie trzech miesięcy od dnia złożenia żądania zwolnienia ze służby.
Strażakowi kobiecie należy - na jej wniosek - udzielić urlopu wypoczynkowego
bezpośrednio po urlopie macierzyńskim lub urlopie
udzielonym na prawach urlopu macierzyńskiego.
Mimo ustalonego planu urlopów mogą zdarzyć się oczywiście sytuacje,                                                         z powodu których strażak nie może rozpocząć urlopu w zaplanowanym
terminie.
Może być on przesunięty: na wniosek strażaka umotywowany ważnymi
przyczynami, a także przez przełożonego, z powodu szczególnych
potrzeb służby, jeżeli nieobecność strażaka spowodowałaby poważne
zakłócenia toku służby. Przełożony ma obowiązek przesunąć
rozpoczęcie urlopu na termin późniejszy, lecz oczywiście nie kolidujący z
prawidłowym tokiem służby, jeżeli strażak nie może rozpocząć urlopu w
zaplanowanym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w
służbie, a w szczególności z powodu: czasowej niezdolności do służby
wskutek choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz
urlopu macierzyńskiego. Przełożony ma też obowiązek udzielić urlopu w
terminie późniejszym, wybranym przez strażaka, lecz także nie kolidującym
z prawidłowym tokiem służby, jeżeli strażak z tych samych
powodów nie wykorzystał części urlopu.
Art. 72 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej ustanowił instytucję
odwołania z urlopu wypoczynkowego, a także wstrzymania udzielenia
urlopu w całości lub w części. Te uprawnienia przełożonego mogą być
realizowane tylko z ważnych względów służbowych, gdy obecności
strażaka w służbie wymagają okoliczności nie przewidziane w chwili
rozpoczęcia urlopu. Strażakowi odwołanemu z urlopu należy się
wówczas od przełożonego uprawnionego do mianowania (powołania)
zwrot poniesionych kosztów pozostających w bezpośrednim związku z
odwołaniem go z urlopu. Koszty te określił minister spraw wewnętrznych
w zarządzeniu nr 25 z 5 marca 1992 r. Należą do nich: koszty przejazdu
z miejsca pobytu do miejsca pracy, według norm ustalonych w
przepisach o należnościach służbowych, jak również opłaty faktycznie
poniesione i niewykorzystane w związku z odwołaniem z urlopu.                                                                Koszty te zwracane są także za małżonka i dzieci, jeżeli odwołanie strażaka z
urlopu spowodowało również ich powrót. Te same zasady stosuje się w
razie wstrzymania strażakowi urlopu w całości lub w części. Za dzieci
uważa się dzieci własne, małżonka, przysposobione czy też przyjęte na
wychowanie, które:
• nie przekroczyły 18. roku życia, a w razie uczęszczania do szkoły - 24
lat albo 25 lat, jeżeli studiują w szkole wyższej, a ukończenie 24 lat
przypada na ostatni lub przedostatni rok studiów,
www.strazak.pl
• stały się inwalidami I lub II grupy przed osiągnięciem wyżej określonych
granic wieku.
W tym miejscu trzeba nadmienić, iż trwają prace nad nowelizacją ustawy
o Państwowej Straży Pożarnej oraz nad nowym aktem wykonawczym w
sprawie zwrotu powyższych kosztów.
Strażakowi może być także przyznany dodatkowy urlop wypoczynkowy
w wymiarze do 15 dni kalendarzowych w roku, z trzech tytułów:
osiągnięcia określonego stażu służby, wieku oraz pełnienia służby w
warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia.
Wszystkie te urlopy przysługują corocznie i są płatne.                                                                                     Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego z tytułu określonego stażu służby lub
wieku strażak nabywa z dniem osiągnięcia tego stażu lub wieku, a prawo
do pierwszego urlopu z tytułu pełnienia służby w warunkach szczególnie
uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia - z upływem roku pełnienia
służby na określonych stanowiskach, liczonego od dnia mianowania w
służbie przygotowawczej lub stałej,zależy to od stopnia uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia.
Zaliczenia służby strażaka do odpowiedniego stopnia uciążliwości lub
szkodliwości dla zdrowia dokonuje przełożony uprawniony do
mianowania (powołania). Jeżeli strażak w ciągu roku pełnił służbę na
stanowiskach zaliczanych do różnych stopni uciążliwości lub
szkodliwości dla zdrowia, wówczas przysługuje mu ten urlop w wymiarze
proporcjonalnym do okresu pełnienia służby na danym stanowisku.
Jeżeli nabędzie prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego z
różnych tytułów, wówczas będzie mu przysługiwał jeden urlop dodatkowy
w wymiarze najkorzystniejszym. Jeżeli jednak zbieg uprawnień będzie
dotyczył dodatkowego urlopu wypoczynkowego z tytułu uciążliwości
służby lub jej szkodliwości dla zdrowia z prawem do dodatkowego urlopu
Z tytułu osiągnięcia określonego wieku lub stażu służby, wówczas
przysługujące wymiary tych urlopów podlegają zsumowaniu, jednak
łączny wymiar urlopu dodatkowego nie może przekroczyć 15 dni
kalendarzowych. Jeżeli strażak wykorzysta dodatkowy urlop
wypoczynkowy przysługujący za dany rok, a następnie w ciągu tego roku
nabędzie prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wyższym
wymiarze, wówczas będzie mu przysługiwał urlop uzupełniający.
Przy udzielaniu dodatkowych urlopów wypoczynkowych stosuje się
odpowiednio przepisy § 5 do § 11 rozporządzenia „urlopowego",
dotyczące urlopu wypoczynkowego, tj. m.in. planu urlopów, przesunięcia
terminu rozpoczęcia czy odwołania z urlopu. Oznacza to, że: przy
ustalaniu terminu rozpoczęcia dodatkowego urlopu wypoczynkowego nie
obowiązują zasady dotyczące rozpoczynania i kończenia urlopu
wypoczynkowego i że dodatkowego urlopu wypoczynkowego nie można
dzielić na części, tzn. należy wykorzystać go w całości.                                                                        Wymiar dodatkowych urlopów wypoczynkowych wynosi:
5 dni - dla strażaka z 15-letnim okresem służby,
10 dni - dla strażaka z 20-letnim okresem służby,
15 dni - dla strażaka z 25-letnirn okresem służby,
5 dni - po ukończeniu 40 lat życia,
7 dni - po ukończeniu 45 lat życia,
15 dni - po ukończeniu 55 lat życia,
5 dni - przy czwartym stopniu uciążliwości lub szkodliwości
dla zdrowia,
• 7 dni - przy trzecim stopniu uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia,
• 10 dni - przy drugim stopniu uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia,
• 15 dni - przy pierwszym stopniu uciążliwości lub szkodliwości
dla zdrowia.

Euromanifestacja

Euromanifestacja we Wrocławiu

      W dniu 17 września br. we Wrocławiu odbyła się ogólnoeuropejska manifestacja związków zawodowych, której organizatorem była Europejska Konfederacja Związków Zawodowych. Uczestniczyli w niej związkowcy z całej Europy (m.in. z , Norwegii, Hiszpanii, Portugalii, Niemiec, Włoch, Węgier, Litwy, Słowenii) . Pod wspólnym hasłem "Tak dla europejskiej solidarności, tak dla miejsc pracy i praw pracowniczych, nie dla polityki cięć" demonstrowało ok. 20 tys. osób, w tym i przedstawiciele strażackich związków zawodowych.

     

        Udział naszych przedstawicieli w Euromanifestacji pozwolił nam zaznaczyć i wskazać problemy nurtujące nas wszystkich m.in. brak waloryzacji i zamrożenie wynagrodzeń funkcjonariuszy i pracowników służb mundurowych, planowane zmiany systemu emerytalno-rentowego służb mundurowych oraz pogłębiające się cięcia budżetów poszczególnych formacji, utrudniających wykonywanie podstawowych zadań

Związki Zawodowe w PSP

Sąd Wojewódzki w Warszawie w dniu 17 marca 1993 roku zarejestrował Związek Zawodowy Strażaków FLORIAN i jego Statut.

W JEDNOŚCI SIŁA

Wyjątki ze Statutu :
§ 6. 1. Związek jest ogólnokrajową organizacją zawodową zrzeszającą strażaków, pracowników cywilnych, emerytów i rencistów Państwowej Straży Pożarnej działającą na zasadach demokratycznych.
§ 9 . Celem Związku jest obrona praw, godności oraz interesów strażaków, pracowników cywilnych, emerytów i rencistów PSP, a w szczególności:
1. działania zmierzające do podniesienia zaufania społeczeństwa do strażaków,
2. stwarzanie warunków umożliwiających stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych, ochrona strażaków, pracowników cywilnych, rencistów i emerytów oraz ich rodzin przed obniżaniem poziomu życia,
3. ochrona strażaków, pracowników cywilnych, rencistów i emerytów oraz ich rodzin przed obniżaniem poziomu życia,
4. wpływanie na politykę kształtowania korzystnych warunków służby i płacy oraz innych świadczeń.
Struktura organizacyjna i finanse
1. Organizacje Terenowe (Szkolne) zrzeszające minimum 5 członków można tworzyć we wszystkich jednostkach organizacyjnych PSP z zastrzeżeniem, że w jednostce organizacyjnej PSP może działać tylko jedna Organizacja Terenowa - zrzeszają one wszystkich członków Związku pełniących służbę na ich terenie działania,
2. Organizacje Wojewódzkie można tworzyć na obszarze województw - zrzeszają one działające na ich terenie Organizacje Terenowe,
3. Organizacja Ogólnokrajowa – zrzesza Organizacje Wojewódzkie.
Członkowie Związku opłacają miesięczną składkę członkowska w wysokości 0,5 % uposażenia brutto, z czego 75% pozostaje w dyspozycji organizacji wojewódzkiej i terenowej. Pozostałe 25% przekazywane jest na Zarząd Krajowy.

Uchwałą Prezydium OPZZ z dnia 03 kwietnia 2001 roku Związek Zawodowy Strażaków „FLORIAN” został przyjęty do Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych.

Funkcję Przewodniczącego Zarządu Krajowego w poprzednich kadencjach pełnili Koledzy Piotr Kołodziński oraz Wiesław Puchalski.

Obecnie Przewodniczącym Zarządu Krajowego Związku Zawodowego Strażaków „FLORIAN” jest Kolega Krzysztof Oleksak.

Strażackie nadgodziny

Strażacy PSP przyjmują rekompensaty finansowe za nadliczbowy czas służby. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Państwowej Straży Pożarnej wprowadzający takie rozwiązanie od 2011 roku. W planach tegorocznego budżetu MSWiA oraz budżetów wojewodów na ten cel zarezerwowano blisko 100 mln zł.

 W związku z koniecznością dostosowania polskich przepisów do norm unijnych, od 1 lipca 2005 roku strażaków obowiązuje przeciętny 40-godzinny tydzień służby, z możliwością przedłużenia do 48 godzin lub ponad ten wymiar w sytuacji podwyższonej gotowości. Spowodowało to powstanie nadgodzin. Prawo nie pozwalało wypłacać strażakom pieniędzy za przedłużoną służbę.

Żeby zmienić tę sytuację, resort spraw wewnętrznych i administracji musiałby zwiększyć o około 3,9 tys. liczbę etatów strażackich. Uznano jednak, że zatrudnienie większej liczby strażaków byłoby zbyt dużym obciążeniem dla budżetu państwa. Znacznie lepszym rozwiązaniem jest wypłata rekompensaty finansowej za dodatkową służbę.

Zgodnie z projektem nowych przepisów, w zamian za wypracowane nadgodziny strażacy będą mogli odebrać czas wolny w odpowiednim wymiarze lub otrzymać pieniądze za każdą nadliczbową godzinę służby ponad 40 godzin (nie więcej niż 48 godzin) w tygodniu w 6-miesięcznym okresie rozliczeniowym.

  Projekt nowelizacji ustawy o PSP zyskał aprobatę parlamentu i prezydenta, w związku z czym rekompensaty dla strażaków są  wypłacane od początku 2011 roku.

Zawód Strażak

Zawód strażaka zalicza się do zawodów o wysokim stopniu ryzyka.

Kojarzony jest zazwyczaj z gaszeniem pożarów i chociaż stanowią one jeden z elementów codziennej pracy to, obok udziału w akcjach ratowniczo-gaśniczych, do zajęć strażaków należy także działalność ratownicza, likwidowanie wszelkich zagrożeń o charakterze chemicznym, radiologicznym, ewakuacja ludności z zagrożonego terenu, likwidacja zagrożenia wodnego i drogowego. 

 W zależności od posiadanej specjalizacji strażacy zajmują się różnymi zadaniami:

• ratownik wysokościowy wyspecjalizowany w technikach aplinistycznych, udziela pomocy w miejscach, które są trudno dostępne (kanały, kominy, dachy)
• strażak ze specjalizacją techniczną pomaga uwolnić poszkodowanych i likwiduje skutki wypadków samochodowych i katastrof budowlanych, dzięki obsłudze wyspecjalizowanego sprzętu
• strażacy specjalizujący się w ratownictwie wodnym pomagają poszkodowanym w powodziach, prowadzą podwodne poszukiwania osób zaginionych, wyciągają z wody zatopione pojazdy
• specjalizacja chemiczno-ekologiczna umożliwia strażakom usuwanie zagrożeń spowodowanych przez niebezpieczne substancje chemiczne

Praca strażaka jest ciężką pracą fizyczną, wykonywaną bardzo często w trudnych warunkach atmosferycznych i trudno dostępnych miejscach, dlatego kandydaci muszą wykazywać się doskonałym stanem zdrowia, kondycją fizyczną i siłą. Choroby układu oddechowego, cukrzyca czy wady serca uniemożliwiają wykonywanie tego zawodu. Oczywiście od strażaka wymagana jest odwaga, chęć niesienia pomocy poszkodowanym i gotowość do narażania własnego zdrowia i życia w razie konieczności. Specyfika pracy wymaga umiejętności pracy w grupie, współdziałania i umiejętności podporządkowania się rozkazom przełożonych.


                             Strażacy najczęściej pracują w niebezpiecznych i gwałtownie zmieniających się warunkach. Przyjeżdżając na miejsce pożaru czy katastrofy z reguły nie są w pełni świadomi zagrożeń, które widoczne są np. dopiero po wejściu do płonącego budynku. Ciągłe ryzyko i stres towarzyszący tej pracy wymaga od kandydatów na strażaków dużej odporności psychicznej. Poza tym strażacy są narażeni w pracy na kontakt ze szkodliwymi substancjami chemicznymi i radiologicznymi, szkodliwymi gazami, narażeni są na popażenia, porażenia, przygniecenie gruzem.
        Przybywając na miejsce zdarzenia do strażaków należy bardzo często udzielenie pierwszej pomocy medycznej, przeprowadzenie akcji ratunkowej i zapobiegnięcie panice. Dlatego istotne jest opanowanie, silne nerwy oraz podzielność uwagi i umiejętność szybkiego reagowania w sytuacjach kryzysowych.

Pomostówka dla strażaka

Emerytury pomostowe zostały wprowadzone do polskiego prawa przez ustawę z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, która weszła w życie 1 stycznia 2009 r. Wcześniejszym ich odpowiednikiem były emerytury w obniżonym wieku emerytalnym dla osób wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wypłacane na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Praca wykonywana przed 1 stycznia 1999 r. podlega kwalifikacji według kryterium rodzajów prac wskazanych w nowych wykazach, a nie w świetle przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, co w efekcie pozbawia pewne grupy zawodowe uprawnień.

Dla oceny możliwości uzyskania emerytury pomostowej w związku z wykonywaniem pracy strażaka w zakładowej straży pożarnej niezbędne będzie ustalenie, czy mieści się ona w wykazach stanowiących załączniki do ustawy o emeryturach pomostowych.

Jak wynika z pkt 20 załącznika nr 2, pracami w szczególnym charakterze są prace pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a–5 i 8 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, uczestniczących bezpośrednio w akcjach ratowniczych. W katalogu jednostek ochrony przeciwpożarowej, zgodnie z przepisami o ochronie przeciwpożarowej, znajduje się zakładowa straż pożarna, a zatem należy uznać, że spełnione zostały kryteria wykonywania prac uprawniających do nabycia prawa do emerytury pomostowej.

Podstawa prawna:

• art. 32, art. 33 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.),
• art. 3 ust. 1 i 3, art. 4, art. 49, załącznik nr 2 do ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656),
• art. 15 pkt 2 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 178, poz. 1380 ze zm.).

Strażackie emerytury

Państwowa Straż Pożarna ma identyczne przepisy jak policjanci. Nie może być zresztą inaczej -strażakom świadczenia wypłaca Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA.
Strażakom - jest ich w kraju ok. 31 tys. - też przysługuje emerytura po 15 latach służby. Dostają wtedy 40 proc. ostatniej pensji, a za każdy kolejny rok służby - dodatkowo 2,6 proc. podstawy.
Planowana przez MSWiA reforma emerytur mundurowych ma objąć również ich. Przyjęci do służby od 2012 r. będą musieli pracować dłużej -do 60./65. roku życia (kobiety/mężczyźni).

Organizacja KSRG

Struktura organizacyjna

Zgodnie z właściwością terytorialną, Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy tworzą oraz koordynują jego funkcjonowanie, następujące organy władzy :

• wójt (burmistrz lub prezydent miasta) w zakresie zadań ustalonych przez wojewodę,
• starosta, który określa zadania i kontroluje wykonywanie zadań na obszarze powiatu, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia, środowiska i mienia zarządza systemem przy pomocy powiatowego zespołu reagowania kryzysowego,
• wojewoda, który określa zadania i kontroluje ich wykonanie na obszarze województwa, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia, środowiska i mienia zarządza systemem przy pomocy wojewódzkiego zespołu reagowania kryzysowego.

Centralnym organem administracji rządowej w sprawach organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz ochrony przeciwpożarowej jest Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, podległy ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.

Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy zorganizowany jest w sposób zapewniający jego ciągłe funkcjonowanie na poszczególnych poziomach, tj.:

• powiatowym, jako podstawowym poziomie wykonawczym działań ratowniczych na obszarze gmin i powiatu,
• wojewódzkim, jako poziomie wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze województwa,
• centralnym, jako poziomie wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze kraju.

System funkcjonuje w dwóch stanach:

• stałym czuwaniu i doraźnym reagowaniu, polegającym na podejmowaniu działań ratowniczych przez własne siły i środki powiatu i gmin,
• wykonywaniu działań ratowniczych wymagających użycia sił i środków spoza powiatu, wtedy uruchamiany jest poziom wspomagania i koordynacji ze szczebla wojewódzkiego, a przy dużych lub złożonych działaniach ratowniczych ze szczebla centralnego (kraju).

Poziom powiatu
Szczególnie ważnym poziomem budowania systemu jest powiat, gdyż tam przyjmowane są wszelkie zgłoszenia o zdarzeniach wymagających podjęcia działań ratowniczych w oparciu o procedury ujęte w planach ratowniczych oraz realizowane są działania ratownicze, również wówczas, gdy siły i środki gminnych podmiotów ratowniczych są niewystarczające i wymagają wsparcia z poziomu wojewódzkiego i krajowego.

Struktura KSRG w poszczególnych powiatach zależy od rodzaju zagrożeń i sieci jednostek ratowniczych, a ta jest zależna od możliwości włączenia do systemu, poza jednostkami ochrony przeciwpożarowej, innych służb i podmiotów funkcjonujących na obszarze powiatu, zarówno na podstawie decyzji starosty, jak i umowy cywilno-prawnej podpisanej ze starostą.

Dysponowanie jednostek systemu do działań ratowniczych oraz alarmowanie podmiotów współdziałających odbywa się poprzez powiatowe stanowisko kierowania PSP, współdziałające ze stanowiskami dyżurnymi administracji samorządowej wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) i starostów oraz zintegrowane z punktami alarmowymi komponentów systemu (selektywne wywoływanie ochotniczych straży pożarnych, alarmowanie pogotowia ratunkowego, jednostek organizacyjnych Policji oraz organizacji pozarządowych).

System ratowniczy jest podstawowym narzędziem starosty służącym do realizacji zadań ratowniczych na obszarze powiatu w czasie pożaru, klęski żywiołowej lub likwidacji innych miejscowych zagrożeń.

Zapewnienie skutecznych warunków realizacji bieżących zadań ratowniczych przez podmioty KSRG na obszarze powiatu leży w gestii starosty, który:

• uzgadnia wspólne działanie podmiotów systemu,
• zatwierdza plany ratownicze oraz programy działania powiatowych służb, inspekcji i straży oraz innych jednostek organizacyjnych powiatu w zakresie ich udziału w KSRG,
• określa zadania KSRG na obszarze powiatu oraz kontroluje ich realizację,
• uwzględnia w projekcie budżetu powiatu niezbędne środki finansowe na skuteczne działania ratownicze powiatowych służb, inspekcji i straży oraz innych jednostek organizacyjnych powiatu oraz dysponuje rezerwą budżetową powiatu,
• powołuje i przewodniczy powiatowemu zespołowi reagowania kryzysowego.

W sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia lub środowiska oraz w stanach kryzysu starosta kieruje krajowym systemem ratowniczo-gaśniczym w zakresie:

• określania celów do osiągnięcia i priorytetów działań ratowniczych,
• zabezpieczenia logistyki dla sił ratowniczych i pomocniczych,
• zapewnienia minimalnych wymogów do przetrwania ludności na obszarach (lub z obiektów) dotkniętych zdarzeniem,
• nadzorowania realizacji przydzielonych zadań oraz monitorowania przebiegu działań ratowniczych.

Dla odpowiedniego przygotowania powiatu do zwalczania powstałych zagrożeń i usuwania ich skutków oraz koordynacji działań ratowniczych starostowie posiadają kilka narzędzi:

• plan ratowniczy powiatu zawierający podstawowe zadania i procedury postępowania na wypadek zagrożeń;
  Plan ratowniczy dla obszaru powiatu opracowuje komendant powiatowy PSP, a zatwierdza starosta. W planie ratowniczym określone są zadania dla podmiotów wchodzących w skład systemu ratowniczo-gaśniczego i dla podmiotów współdziałających oraz zasady i sposób ich alarmowania. Komendant powiatowy uzgadnia plan ratowniczy z jednostkami systemu ratowniczego oraz z podmiotami współdziałającymi z systemem, w części dotyczącej ich zadań.
• powiatowy zespół reagowania kryzysowego, który jest organem doradczym starosty,
• powiatowe centrum zarządzania kryzysowego.

W przypadku, gdy siły i środki systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze powiatu okażą się niewystarczające ( drastyczny wzrost skali zdarzenia, równoczesność zdarzeń, brak jednostek specjalistycznych) lub zdarzenie swym zasięgiem wykracza poza obszar powiatu, uruchamiany jest wyższy poziom KSRG - poziom wojewódzki.

Kierowanie /dowodzenie/ działaniami ratowniczymi, których rozmiar lub zasięg przekracza możliwości sił ratowniczych poziomu powiatu przejmuje komendant wojewódzki PSP lub upoważniony przez niego oficer.

Poziom województwa
Poziom wojewódzki spełnia rolę wspomagającą i koordynacyjną w sytuacjach wymagających użycia sił i środków spoza powiatu, w którym ma miejsce zdarzenie.

Podstawowe siły i środki KSRG na poziomie województwa, to wojewódzki odwód operacyjny z grupami specjalistycznymi (wydzielone siły i środki z poziomów powiatowych) oraz krajowa baza sprzętu specjalistycznego.

Dysponowanie jednostek systemu do działań ratowniczych oraz alarmowanie podmiotów współdziałających odbywa się poprzez wojewódzkie stanowisko koordynacji ratownictwa PSP, współdziałające z centrami zarządzania kryzysowego wojewodów oraz administracją zespoloną (np. Komendantem Wojewódzkim Policji, Wojewódzkim Inspektorem Ochrony Środowiska, Wojewódzkim Inspektorem Nadzoru Budowlanego, Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym,) i niezespoloną (Oddziałem Straży Granicznej, Zarządem Gospodarki Wodnej, Urzędem Żeglugi Śródlądowej, WKU i innymi).

Istotną rolę w zakresie koordynacji działań jednostek KSRG z podmiotami współdziałającymi z systemem na obszarze województwa pełni wojewoda, poprzez wojewódzki zespół reagowania kryzysowego.

Procedury działania i uruchamiania systemu ratowniczo-gaśniczego na poziomie województwa, w odniesieniu do poszczególnych typów zagrożeń, są określone w wojewódzkim planie ratowniczym, do opracowania którego zobowiązany jest komendant wojewódzki PSP. Ich treść stanowią wybrane elementy planów ratowniczych, tych powiatów, w których siły i środki są niewystarczające do usuwania istniejących tam zagrożeń.

Ponadto zawierają organizacyjno-techniczne sposoby likwidacji zagrożeń, wymagających zaangażowania w działaniach ratowniczych znacznych sił i środków /np. klęski żywiołowe/ oraz zagrożeń, które mogą powstać na granicy powiatów lub województwa. Komendant wojewódzki uzgadnia plan ratowniczy z podmiotami KSRG oraz z podmiotami współdziałającymi z systemem, w części dotyczącej ich zadań. Plan ratowniczy zatwierdza wojewoda.

W przypadku zdarzenia, gdy siły i środki KSRG na poziomie województwa okażą się niewystarczające lub zdarzenie /zagrożenie / przekracza obszar województwa, uruchamiany jest najwyższy poziom systemu ratowniczego – poziom centralny / kraju/.

Kierowanie /dowodzenie/ działaniami ratowniczymi, których rozmiar lub zasięg przekracza możliwości sił ratowniczych poziomu wojewódzkiego przejmuje Komendant Główny PSP lub upoważniony przez niego oficer.

Poziom centralny /kraju/
Poziom centralny /kraju/ spełnia rolę wspomagającą i koordynacyjną w sytuacjach wymagających użycia sił i środków spoza województwa, w którym ma miejsce zdarzenie.

Podstawowe siły i środki krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na poziomie centralnym /kraju/, to centralny odwód operacyjny z grupami specjalistycznymi (wydzielone siły i środki z poziomów wojewódzkich) , krajowe bazy sprzętu specjalistycznego oraz siły i środki szkół PSP.

Dysponowanie jednostek systemu do działań ratowniczych oraz alarmowanie podmiotów współdziałających odbywa się poprzez Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności (pełniące również funkcje międzyresortowego centrum zarządzania kryzysowego).

Uruchamianie poziomów wspomagania /wojewódzkiego i centralnego/ następuje na żądanie kierującego działaniami ratowniczymi poprzez powiatowe stanowisko kierowania - przy uruchamianiu poziomu wojewódzkiego i wojewódzkie stanowisko koordynacji ratownictwa - przy uruchamianiu poziomu centralnego.

W przypadku zagrożeń wymagających współdziałania na szczeblu centralnym podmiotów KSRG z podmiotami innych resortów, rolę koordynatora pełni minister właściwy do spraw wewnętrznych przy pomocy Zespołu do Spraw Kryzysowych i Centrum Zarządzania Kryzysowego tworzonego na bazie Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności.

Zmieniający się charakter zagrożeń wymagających interwencji służb ratowniczych zmusza organizatorów systemu ratowniczego do poszukiwania nowych rozwiązań organizacyjnych, w celu optymalnego i efektywnego wykorzystania wszystkich podmiotów zajmujących się ratownictwem. Mimo, że dynamicznie rozwijająca się w ostatnich latach Państwowa Straż Pożarna poszerza zakres swej aktywności o działania specjalistyczne, to nadal istnieją podmioty ratownicze, które w sposób istotny mogą uzupełnić możliwości KSRG.

Przyjęta i realizowana w praktyce filozofia krajowego systemu ratowniczo- gaśniczego zakłada ścisłą współpracę ze wszystkimi podmiotami posiadającymi sprzęt, kadrę lub bazy danych przydatne w prowadzeniu działań ratowniczych. Każdy podmiot mogący realizować lub wspomagać działania ratownicze może współpracować z KSRG albo w jego strukturze organizacyjnej lub jako podmiot wspomagający działania systemu.

Na szczeblu centralnym podpisywane są przez Komendanta Głównego PSP porozumienia o włączeniu do systemu lub współdziałaniu z systemem podmiotów, których działalność może być przydatna w akcjach ratowniczych. Są to zarówno organizacje pozarządowe jak i profesjonalne służby ratownicze. Porozumienia zawierane na szczeblu centralnym określają ogólne ramy współpracy w zakresie ratownictwa i są podstawą do zawierania szczegółowych porozumień na poziomie wojewódzkim i powiatowym.

Obecnie  w Krajowym Systemie Ratowniczo-gaśniczym funkcjonuje:
• 498 (w tym 5 szkolnych) jednostek ratowniczo-gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej,
• 3.765 jednostek ochotniczych straży pożarnych,
• 5 zakładowych straży pożarnych,
• 2 zakładowe służby ratownicze,
• 12 szpitali, w tym 10 szpitali MSW i A w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Łodzi, Olsztynie, Katowicach, Białymstoku, Lublinie, Szczecinie i Wrocławiu oraz Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich i Szpital Praski pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Warszawie,
• 201 specjalistów krajowych z różnych dziedzin ratownictwa.
System wspomagają na zasadzie zawartych porozumień służby, inspekcje i straże, między innymi: Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa (SAR), Stacje Ratownictwa Górniczego, Policja, Straż Graniczna, Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Państwowa Agencja Atomistyki, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Lotnicze Pogotowie Ratunkowe oraz organizacje pozarządowe, jak: GOPR, WOPR, TOPR, Aeroklub Polski, ZHP, Polski Związek Alpinizmu.
Siły i środki KSRG mogą być w dowolnym momencie i w pełnym zakresie skierowane do działań ratowniczych - poprzez stanowiska kierowania Państwowej Straży Pożarnej. Wyznaczona część zasobów krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego jest zorganizowana w postaci odwodów operacyjnych.
Odwody operacyjne organizowane są w oparciu o siły danego województwa tworząc wojewódzkie odwody operacyjne, które przeznaczone są do prowadzenia działań ratowniczych w sytuacji gdy skutki zdarzenia przekraczają możliwości potencjału ratowniczego powiatów. Każde z szesnastu województw, dysponuje wojewódzką brygadą odwodową, w składzie której znajdują się kompanie wojewódzkiego odwodu operacyjnego oraz specjalistyczne grupy ratownicze. Wybrane pododdziały wojewódzkiego odwodu operacyjnego, po spełnieniu standardów określonych przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej, mogą zostać włączone do centralnego odwodu operacyjnego.
Centralny odwód operacyjny jest przeznaczony do prowadzenia działań ratowniczych na obszarze całego kraju, w sytuacji gdy skala zdarzenia przekracza możliwości sił ratowniczych województwa. Kompanie i wybrane specjalistyczne grupy mogą być w razie potrzeby dysponowane w dowolną część kraju, a ponadto do państw graniczących z Polską lub innych występujących o pomoc ratowniczą.
Dane ilościowe o składzie centralnego odwodu operacyjnego:

• Kompanie gaśnicze - 25 w tym 13 w wariancie przemysłowym,
• Kompanie specjalne powodziowe ewakuacyjne - 10,
• Kompanie specjalne powodziowe pompowe - 8, 
• Kompanie logistyczne - 5,
• Kompanie szkolne - 5,
• Specjalistyczne Grupy Ratownictwa Wodno-nurkowego - 8,
• Specjalistyczne Grupy Ratownictwa Chemicznego - 14,
• Specjalistyczne Grupy Ratownictwa Wysokościowego - 13,
• Specjalistyczne Grupy Ratownictwa Technicznego - 6, 
• Specjalistyczne Grupy Poszukiwawczo-Ratownicze - 5.

Rozwiązania strukturalno organizacyjne Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego pozwalają na efektywne wykorzystanie potencjałów organizacyjnych, technicznych i intelektualnych różnych podmiotów ratowniczych i współdziałających, co prowadzi do tego, że system ten nie stanowi wyizolowanego składnika bezpieczeństwa publicznego, lecz jego ważny czynnik, żywo reagujący na wszelkie zmiany i w wysokim stopniu współdziałający z otoczeniem. Stąd też granice, w których działa system są bardzo elastyczne, co przejawia się gotowością do wypełniania zadań w każdych warunkach.

Krajowy System Ratowniczo - Gaśniczy

Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy

Od 1995 roku zaczął funkcjonować w Polsce, zorganizowany przez Państwową Straż Pożarną, krajowy system ratowniczo-gaśniczy, którego podstawowym celem jest ochrona życia, zdrowia, mienia lub środowiska poprzez: walkę z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi, ratownictwo techniczne, chemiczne i od 1997 roku również poprzez ratownictwo ekologiczne i medyczne.

Podstawowym założeniem w budowie systemu ratowniczo-gaśniczego było stworzenie jednolitego i spójnego układu, skupiającego powiązane ze sobą różne podmioty ratownicze, tak aby można było podjąć skutecznie każde działanie ratownicze.
Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy (KSRG) stanowi integralną część bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, obejmującą w celu ratowania życia, zdrowia, mienia lub środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń. Konstrukcja systemu zakłada, że zasady realizacji podstawowych zadań ratowniczych są niezmienne i dostosowane do specyfiki wszelkiego rodzaju zdarzeń, również zdarzeń masowych lub klęsk żywiołowych, kiedy siły i środki ratownicze są niewystarczające, a organizacja działań ratowniczych wymaga modyfikacji priorytetów oraz dokonania uproszczeń w procedurach działania.

Jak zostać strażakiem

System kształcenia w Państwowej Straży Pożarnej w Polsce

      Państwowa Straż Pożarna (PSP) posiada własny system kształcenia i szkolenia. Składa się on z dwóch podsystemów, z których jeden odpowiada za podwyższanie kwalifikacji ogólnych przygotowując młodych ludzi do zawodu strażaka, technika pożarnictwa lub inżyniera pożarnictwa, natomiast drugi związany jest z podwyższaniem kwalifikacji zawodowych w strukturach straży. System ten dotyczy również strażaków zatrudnionych w zakładowych strażach pożarnych.

     System kształcenia tworzą:

• 15 ośrodków szkolenia w komendach wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej
• 1 Szkoła Podoficerska Państwowej Straży Pożarnej w Bydgoszczy
• 3 szkoły aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, Częstochowie i Poznaniu
  (w randze szkół policealnych) kształcące w zawodzie technik pożarnictwa
• 1 Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie, kształcąca na studiach pierwszego stopnia - inżynierów pożarnictwa oraz na studiach drugiego stopnia - magistrów inżynierów pożarnictwa

     Przyjęty system zgodny jest z powszechnym systemem edukacji, co oznacza między innymi, że jest on otwarty na każdym poziomie dla młodych ludzi, starających się związać swoją przyszłość ze strażą pożarną (po wcześniejszym zdaniu egzaminów wstępnych).

     Ośrodki szkolenia i szkoły PSP realizują kształcenie kwalifikacyjne oraz szkolenia doskonalące, w tym kursy specjalistyczne. Zatrudniają strażaków i inne osoby, z przygotowaniem specjalistycznym, a także osoby wspomagające proces nauczania. Wykładowcy rozwijają swoje zawodowe kompetencje na różnego rodzaju sympozjach i warsztatach. Ponadto do prowadzenia niektórych zajęć, czy tematów zatrudniani są zewnętrzni specjaliści, np. lekarze, prawnicy, eksperci w różnych dziedzinach. Zajęcia prowadzone są w salach wyposażonych w liczne pomoce audiowizualne. Szkoły i ośrodki posiadają również poligony, na których przeprowadzane są ćwiczenia z zakresu ratownictwa chemicznego, ekologicznego, technicznego oraz gaszenia pożarów. Ćwiczenia odbywają się również w komorach dymowych i komorach rozgorzeniowych.

     Szkoły, chcąc zapewnić wysoki poziom kształcenia posiadają specjalistyczne laboratoria i pracownie z niezbędnym wyposażeniem, które dają słuchaczom możliwość bezpiecznej obserwacji i przeprowadzania eksperymentów odwzorowujących zjawiska występujące w trakcie działań ratowniczych.